นับถอยหลัง สู่การอัพเกรด ‘Dencun’ ของบล็อกเชน Ethereum ในคืนนี้ โดยมีเป้าหมายเพื่อให้ผู้ใช้งานจ่ายค่าธรรมเนียมแบบสบาย ๆ

นักพัฒนา Ethereum กำลังเตรียมพร้อมสำหรับการอัปเกรด Dencun ในวันพุธนี้ ซึ่งคาดว่าจะนำการเปลี่ยนแปลงโค้ดครั้งใหญ่ที่สุดมาสู่บล็อกเชนในรอบกว่าหนึ่งปี

Dencun เป็นการนำชื่อ 2 โครงการมาผนวกกัน ได้แก่โครงการ Deneb และ ​​Cancun ที่เป็นการอัพเกรด 2 ครั้งที่เกิดขึ้นพร้อมกันบนฉันทามติและเลเยอร์การดำเนินการของ Ethereum

ในทางเทคนิคเรียกว่า “hard fork” ในคำศัพท์บล็อคเชน คาดว่าจะเริ่มประมาณ 20.55 น. ตามเวลาประเทศไทย การอัพเกรดนี้ได้รับการออกแบบมาเพื่อเปิดศักราชใหม่ของค่าธรรมเนียมที่ถูกกว่าสำหรับเครือข่ายเสริมที่กำลังเติบโตซึ่งทำงานบน Ethereum ที่เรียกว่า “rollups” ของเลเยอร์ 2 (L2) การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้จะมาพร้อมกับการเปิดใช้งาน Ethereum Improvement Proposal (EIP) ใหม่ที่เรียกว่า “proto-danksharding” หรือ EIP-4844 ซึ่งได้รับการออกแบบมาเพื่อปรับปรุงความสามารถของ chain ในการจัดการข้อมูลจากเครือข่าย L2

องค์ประกอบของการอัพเกรด Dencun มีการวางแผนมาหลายปีแล้ว แต่นักพัฒนาได้เลื่อนการอัปเกรดจากเป้าหมายเดิมในช่วงปลายปี 2023 เนื่องจากข้อกังวลด้านวิศวกรรมบางประการ ตั้งแต่นั้นมา นักพัฒนาได้ทดสอบโครงการบนเครือข่ายทดสอบ (testnet) 3 เครือข่าย ที่แยกจากกัน และการทดสอบส่วนใหญ่ก็ดำเนินไปอย่างราบรื่น (การทดสอบครั้งแรกกับเครือข่าย Goerli ใช้เวลานานถึง 2-3 ชั่วโมง แต่เมื่อแก้ไขจุดบกพร่อง สิ่งต่างๆ ก็เริ่มดำเนินไปอย่างราบรื่นอีกครั้ง)

แฟน ๆ Ethereum บางคนกำลังเฉลิมฉลองโอกาสที่ Dencun จะเปิดตัวอย่างเป็นทางการโดยเข้าร่วมปาร์ตี้รับชม โดยมีชุมชนนักพัฒนา EthStaker และ Nethermind ซึ่งเป็นทีมโครงสร้างพื้นฐาน Ethereum ชั้นนำ ซึ่งแต่ละทีมเป็นเจ้าภาพการถ่ายทอดสด Barnabas Busa วิศวกร DevOps จาก Ethereum Foundation กล่าวว่า “เรากำลังทำให้แน่ใจว่าไคลเอนต์และ bootnodes ของเราทั้งหมดได้รับการอัปเดตอย่างสมบูรณ์ และพร้อมสำหรับการ fork” “โครงสร้างพื้นฐานการตรวจสอบของเราได้รับการขยายขนาดเพื่อให้แน่ใจว่าเราจะไม่พลาดสิ่งสำคัญ”

Dencun คืออะไร?

Dencun จะเป็นการอัปเดตครั้งใหญ่ที่สุดของ Ethereum นับตั้งแต่การอัพเกรด Shapella ในเดือนเมษายน 2023 ซึ่งทำให้สามารถถอนเหรียญ ETH ที่มีการ Staking ไว้ออกได้

Dencun มีการเปลี่ยนแปลงโค้ดจำนวนหนึ่ง แต่การเปลี่ยนแปลงที่ใหญ่ที่สุดมาพร้อมกับ “proto-danksharding” ซึ่งได้นำวิธีการใหม่ในการจัดเก็บข้อมูลธุรกรรมบน Ethereum ที่เรียกว่า “blobs”
เครือข่ายเลเยอร์ 2 เช่น Arbitrum, Optimism และ Polygon จะได้รับประโยชน์สูงสุดจาก Dencun เครือข่ายผู้ช่วยในการปรับขนาด Ethereum เหล่านี้ ทำงานโดยการรวมกลุ่มธุรกรรมจากผู้ใช้แล้วส่งต่อไปยัง Ethereum ซึ่งมีการจัดการเป็นชุดใหญ่ ในปีที่ผ่านมา เครือข่ายเหล่านี้กลายเป็นสถานที่หลักสำหรับการทำธุรกรรมบน Ethereum โดยมีเงินฝากหลายพันล้านดอลลาร์และมีปริมาณการทำธุรกรรมที่สูงกว่า Ethereum ซึ่งเป็นเครือข่ายหลักอย่างต่อเนื่อง

หลังจากอัพเกรด Dencun แล้ว L2 จะสามารถโพสต์ข้อมูลไปยัง Ethereum ภายใน blobspace เฉพาะ แทนที่จะถูกบังคับให้จ่ายต้นทุนที่สูงขึ้นสำหรับการบีบข้อมูลลงในธุรกรรมทั่วไป ตามทฤษฎีแล้ว สิ่งนี้สามารถช่วยให้ L2 จัดการข้อมูลได้มากขึ้น มีประสิทธิภาพมากขึ้น ซึ่งช่วยลดค่าธรรมเนียมสำหรับผู้ใช้ปลายทาง

Proto-danksharding เป็นการเริ่มใช้งาน “sharding” เป็นครั้งแรกของ Ethereum ซึ่งเป็นชุดของเทคนิคในการแบ่ง blockchain ออกเป็น mini-shards (หรือ mini-chains) เพื่อประมวลผลธุรกรรมได้มากขึ้นในราคาถูก sharding เวอร์ชันที่มีรูปแบบสมบูรณ์ยังคงต้องรออีกหลายปี แต่ proto-danksharding สามารถช่วยแก้ไขค่าธรรมเนียม Gas ที่สูงของ Ethereum ได้ในระยะสั้นด้วยการลดค่าธรรมเนียมสำหรับเครือข่าย L2

‘Proto-danksharding’

นอกจากนี้ Proto-danksharding ยังจะได้รับประโยชน์จากบล็อกเชนประเภทใหม่ที่ได้เข้าสู่การทำงานของ Ethereum ที่เรียกว่าเลเยอร์ Data Availability (DA) เลเยอร์ DA อย่างเช่น Celestia, EigenDA และ Avail ช่วยให้เครือข่ายสามารถจัดเก็บข้อมูลจำนวนมากได้ โดย L2 มักใช้มันเพื่อจัดเก็บข้อมูลธุรกรรม ซึ่ง Proto-danksharding อาจทำให้ค่าใช้จ่ายในการดาวน์โหลดข้อมูล DA ถูกลง

Jordi Baylina ผู้ร่วมก่อตั้ง Polygon กล่าวว่า “ราคาควรลดลงเป็นหลักเพราะมันเป็นเรื่องของอุปสงค์และอุปทาน อุปทานของคุณมีขนาดใหญ่ขึ้น ความพร้อมใช้งานของข้อมูลบน Ethereum จะเพิ่มขึ้น ดังนั้นราคาจึงควรลดลง” Baylina กล่าวเสริมอีกว่า “เท่าไหร่? เราก็ไม่รู้ มันยากที่จะคาดเดา”

หลังจาก Dencun นักพัฒนา Ethereum จะเริ่มจัดการกับสิ่งที่จะเข้าสู่การอัพเกรดครั้งต่อไป ซึ่งปัจจุบันเรียกว่า Electra + Prague (Petra) และอีกหนึ่งการอัปเกรดที่สำคัญไม่แพ้กันที่เรียกว่า “Verkle Trees” ซึ่งเป็นหมวดหมู่ข้อมูลรูปแบบใหม่ที่จะช่วยให้โหนดจัดเก็บข้อมูลจำนวนมากได้ ซึ่ง ณ ตอนนี้ นักพัฒนายังไม่ได้ตัดสินใจว่าจะอัปเกรดโครงการใดก่อน

“ความสามารถในการปรับขนาดคือการปลดล็อกขั้นพื้นฐานที่ช่วยให้สามารถทำงานร่วมกันโดยไม่ต้องรอขออนุญาตระหว่างนักพัฒนาทั่วทั้งโครงการและทีม” Karl Floersch ซีอีโอของ OP Labs ซึ่งเป็นบริษัทนักพัฒนาหลักที่อยู่เบื้องหลังเครือข่าย Optimism กล่าวว่า “ด้วย EIP-4844 และ Dencun นักพัฒนาทั่วทั้งระบบนิเวศ Ethereum จะสามารถร่วมงานกันได้อย่างราบรื่นยิ่งขึ้น”

ซีอีโอของ OP Labs ยังกล่าวอีกว่า การอัพเกรด “จะช่วยให้กลุ่มนักพัฒนาที่มีการประสานงานอย่างหลวม ๆ สามารถสร้างระบบที่มอบประสบการณ์โดยรวมที่จะแข่งขันกับประสบการณ์ผู้ใช้ที่เราคุ้นเคยจากแพลตฟอร์มจากบนลงล่างที่วางแผนจากส่วนกลาง”

ข้อมูลธุรกรรมเลเยอร์ 2 ปัจจุบัน ธุรกรรมเฉลี่ยต่อวินาที (TPS) คิดเป็นช่วง 7 วันที่ผ่านมาในเครือข่ายเลเยอร์ 2 อยู่ที่ 93.18 เทียบกับค่าเฉลี่ยของ Ethereum ที่ 14.42 ตัวเลขเหล่านี้สร้างปัจจัยสเกลที่ 8.37x ตามข้อมูลของ L2Beat

รายงานจาก Fidelity บริษัทจัดการเงินกล่าวเกี่ยวกับการอัปเกรดโดยระบุว่าเลเยอร์ 2 คิดเป็นประมาณ 10% ของค่าธรรมเนียมเลเยอร์ 1 ทั้งหมด ส่วนดังกล่าวคาดว่าจะ “ลดลงอย่างมีนัยสำคัญ” หลังจากการอัปเกรด

ข้อมูลจาก L2fees แสดงให้เห็นว่าต้นทุนเฉลี่ยในการส่ง ETH บน Arbitrum อยู่ที่ 0.24 ดอลลาร์ และมีค่าใช้จ่าย 0.67 ดอลลาร์ในการแลกเปลี่ยนโทเค็น, ค่าธรรมเนียมของ Optimism อยู่ที่ 0.47 ดอลลาร์และ 0.92 ดอลลาร์ตามลำดับ ในขณะที่ค่าธรรมเนียมของ Polygon อยู่ที่ 0.78 ดอลลาร์และ 2.85 ดอลลาร์ ตัวเลขเหล่านี้คาดว่าจะลดลงหลังการอัพเกรด

ตัวแทนของ Starknet Foundation ซึ่งเป็นองค์กรที่สนับสนุน Starknet chain ได้ออกแถลงการณ์เมื่อวันอังคารโดยอ้างว่าผู้ใช้จะ “ได้รับการประหยัดสูงสุดจากทุก ๆ เลเยอร์ 2” เนื่องจาก “สัดส่วนค่าธรรมเนียม Starknet อยู่ที่ DA มากกว่าค่าธรรมเนียมเลเยอร์ 2 อื่นๆ”

มูลนิธิกล่าวว่านวัตกรรมที่วางแผนไว้จะช่วยประหยัดได้มากขึ้น และวางแผนที่จะเรียกเก็บค่าธรรมเนียม “ในอัตราในอนาคต ครอบคลุมส่วนต่างจนกว่าจะมีการปรับปรุง”